در ایران باستان سنگ نوشته بیشتر بر کوهپایهای مشرف بر چشمه سار حک میگردیدهاست. سنگ نوشته گاه به دستور شاه کشور، سردار یا والی منطقه نگاشته میشد.
از کتیبههای مهم دوران باستان در ایران و نواحی اطراف آن یکی کتیبه آشور بانیپال در ذکر فتح شهر شوش و وقایع پس از آن،[۳] و دیگر کتیبههای دوگانه داریوش هخامنشی در بیستون به زبانهای پارسی قدیم و عیلامی بابلی است، که یکی به کتیبه بزرگ و دیگری به کتیبه کوچک موسوم است.
از شاهان هخامنشی کتیبههای متعددی در تختجمشید، شوش، نقش رستم، و همدان برجای ماندهاست.[۴] کتیبه داریوش اول در شوش را فرانسویان کشف کردند. این کتیبه مفصلتر از کتیبه بیستون و نقش رستم (از کتیبههای دیگر این شاه و شاهان دیگر هخامنشی) است. در نقش رستم، محلی در ۴ کیلومتری تختجمشید، چهار مقبره از شاهان هخامنشی بهصورت مغاکهایی بر سینه کوهی از سنگ یکپارچه برجای ماندهاست. در این مکان کتبیههایی دربارهٔ جنگها و فتوحات داریوش و خشایارشا وجود دارد.[۵] در همدان نیز کتیبهای از داریوش در کوه الوند به زبان پارسی، عیلامی، و آشوری نگارش یافتهاست. محتوای آن وصف اهورامزدا و کمکهای او و ذکر وقایع سلطنت داریوش است. کتیبهای از خشایارشا نیز در همان مکان با وصف اهورامزدا و ذکر سلطنت او وجود دارد. کتیبه دیگر از اردشیر دوم برپایه ستونی به سه زبان مذکور است که هماکنون در موزه بریتانیا قرار دارد. مضمون این کتیبه وصف اجداد اردشیر دوم و تالاری است که او بنا نهادهاست.[۴]
برخی از سنگنبشتههای مشهور پیش از اسلام عبارتند از:
در جهان اسلام کتیبهنگاری در بناهای یادبود، مقبرهها، مساجد، مدارس علمیه، بقعهها، عمارات باشکوه، ستونها، و جاهای مناسب دیگر بهکار میرفتهاست و به این ترتیب در این مکانها آثار ارزشمندی از هنر خوشنویسی و کتیبهنگاری به اشکال عمودی یا افقی خلق شده و به یادگار ماندهاست. تجزیه و تحلیل این آثار از منظرهای گوناگونِ هنری و موضوعی میتواند دریچههایی فراسوی تاریخ، تمدن، و فرهنگ اسلامی بر دیدگان پژوهندگان معاصر بگشاید.[۶]
انواع مختلف خطوط شامل کوفی، نسخ، ثلث، طغرا، ریحان، محقق، نستعلیق، و جز آن در کتیبهنگاریهای اسلامی از صدر اسلام تاکنون مورد استفاده قرار گرفتهاند.[۷][۸] از میان خطوط یاد شده، خط ثلث به سبب دور و تموج آن و نیز به جهت حرکات نرم قلم، درشتی و برجستگی حروف، و قابلیت تزیین و ایجاد نقش و نگار در کتیبهنویسی بیشتر مورد استفاده قرار گرفتهاست. مضمون کتیبهها در بناهای ایران شامل آیات قرآن، احادیث، شعر، ماده تاریخ، تاریخ بناها یا نام بنیانگذارانشان، و مواردی جز آن است.[۹]
برخی آثار بهجای مانده کتیبهها عبارتند از: مناره جَره قورغان در ازبکستان؛ مقبره خواجه احمد یسوی در ترکستان (هر دو به خط کوفی ساده)؛ مناره مسجد محمد (سنیق قلعه) در باکو، مقبره یوسف ابن قصیر در نخجوان، سردر مدرسه الغ بیک در بخارا (به خط کوفی معقلی)؛ سردر مقبره بیان قلیخان در بخارا، مقبره حکیم ترمذی در ترمذ، سردر مقبره شیرینبیگآغا در سمرقند، مجموعه قصر شروانشاهان در باکو و مناره مسجد جامع باکو (به خط ثلث). تاریخ پیدایش همه موارد بین قرن دوازدهم تا پانزدهم میلادی است[۱۰]
کتیبهنگاری خطوط گوناگون از جمله کوفی و ثلث و نستعلیق در بناها و مساجد ایران از زمان تیموریان و صفویان در اصفهان و خراسان و نقاط دیگر رونق داشتهاست. امروزه هم طراحی این خطوط بین کاشیکاران و خطاطان متداول است.
از مشهورترین کتیبهنگاران ایرانی و سایر کشورهای اسلامی در سدههای گذشته میتوان از ارغون بن عبدالله کاملی (قرن ۸ق) نام برد. از آثار او کتیبه دو مدرسه در بغداد است که بهقلم ریحان نوشته شدهاند. دیگر مبارکشاه بن قطب تبریزی (قرن ۷ق) است. احمد بن سهروردی (قرن ۸ق) نیز کتیبههایی بهقلم ثلث در بغداد نگاشتهاست (:۳ ۳۱۸). عبدالله صیرفی (قرن ۸ق) کتیبه عمارت استاد و شاگرد را در تبریز تحریر کردهاست. بایسنقر میرزا (۷۹۹–۸۳۷ق)، نیز کتیبه پیشطاق مسجد گوهرشاد در مشهد را بهقلم ثلث نگاشتهاست. دیگر کمالالدین حسین حافظ هروی (قرن ۱۰ق) است که کتیبه سه دانگ ثلث در مسجد جامع اصفهان کار اوست. علیرضا عباسی تبریزی (متوفی ۱۰۳۸ق)، کتیبههای سردر عالیقاپوی قزوین، سردر ورودی مسجد شاه اصفهان، دو کتیبه در ایوانهای عباسی ضلع غربی و شرقی صحن کهنه آستانه رضوی، کتیبه گلوی گنبد خواجه ربیع، و آثاری دیگر را با قلمهای ثلث و نستعلیق ممتاز نگاشتهاست.[۱۱]
از کتیبهنویسان معاصر ایرانی و سایر کشورهای اسلامی میتوان از عبدالحمید ملکالکلامی معروف به امیرالکّتاب نام برد. از آثار وی یکی کتیبه آرامگاه حافظ شیرازی و دیگری کتیبه حجاری شده موزه ایران باستان به خط ثلث است.[۱۲]
احمد زنجانی معصومی کتیبه آرامگاه ابوعلی سینا در همدان، کتیبه مسجد آینه قم، خطوط ضریح مطهر امام رضا، ضریح حضرت ابوالفضل و درهای حرم امام حسین و حرم کاظمین در عراق، کتیبههای در و رواق گلوی گنبد حضرت زینب و بسیاری کتیبههای بناها و مساجد در شهرهای مختلف ایران برجای ماندهاست. عمادالکتاب سیفی از استادان بهنام قلم ثلث، شکسته، و نستعلیق بود. وی آثاری ارزشمند از خود بهیادگار گذاشتهاست که از آن جملهاند: کتیبه سردر جدید مدرسه سپهسالار و لوحهای بر آرامگاه فردوسی در طوس.[۱۳] از کتیبهنویسان غیرایرانی میتوان به سیدابراهیم اهل مصر، محمد صبری هلالی اهل عراق، هاشم محمد بغدادی خطاط اهل عراق، و حامد الآمدی اهل ترکیه را نام برد.[۱۴]
در بناهای مهم، پلها، سدها، و غیره، کتیبهها و سنگهای یادبود حک و به هنگام افتتاح، از آنها پردهبرداری میشود. بدینترتیب سنت کهن کتیبهنگاری با رویکردی تازه به قوت خود باقی است.[۱۵]
در هنر کتابآرایی، کتیبه شکل مستطیلگونهای است که گاهی در دو سوی آن نیمدایرهها و ربع دوایر کوچک کشیده باشند. مذهّبان کتیبه را بر سر سورههای قرآن و سرفصلهای کتابها، و جلدسازان در چهار طرف حواشی جلد نزدیک به لبهها رسم کرده و میکنند.[۱۶] اینگونه کتیبهها گاهی مستطیلی مذهب و مرصع است و گاهی مستطیلی که دو سوی آن یا اطراف همه اضلاع آن بهصورت مدور و نیمدایره طراحی شدهاند. نوع اخیر را «کتیبه قلمدانی» میگویند. کتیبههای بسیار ظریف و باریک مذهب مرصع آغاز سرفصلها را «کتیبه بازوبندی» مینامند.[۱۷]
در نسخهآرایی عموماً کتیبه را در قسمت پایین «سرلوح» ترسیم میکنند، بهصورتی که قسمتهای پایین سرلوح با بخش فوقانی کتیبه بهیکدیگر متصل میشود. شکل مرکب از کتیبه و سرلوح را اصطلاحاً «سرلوح کتیبهدار» مینامند.[۱۸][۱۹] در متن اینگونه کتیبهها با انواع خطوط متداول بهصورت عناوین و سرفصلها مینویسند و در تحریر آنها از رنگهای طلایی، شنگرف، سفیدآب، و غیره استفاده میکنند. هر کدام از این کتیبهها با تلفیق هنرهای دیگر از جمله تذهیب، تشعیر، ترصیع، سرلوح، خوشنویسی، و جز آن تزیین میشود.[۲۰][۲۱]
مبلغ واقعی 11,000 تومان 35% تخفیف مبلغ قابل پرداخت 7,150 تومان
بسم الله الرحمن الرحیم *کسب درآمد از اینترنت روزانه ۲،۰۰۰،۰۰۰ میلیون تومان تضمینی و تست شده* آپدیت جدید آبان ۱۴۰۲ ((آموزش صفر تا صد کسب درآمد اینترنتی بالای ۵۰،۰۰۰،۰۰۰ میلیون تومان ماهانه، پشتیبانی ۲۴ ساعته ۷ روز هفته، ۱۰۰%حلال شرعی، کاملاً واقعی و تست ...
فروش اعلامیه مراسم تشییع و شام غریبان طراحی و چاپ کانون تبلیغاتی چهره ... ...
دانلود خلاصه نکات [کتاب چرا ملتها شکست میخورند؟ ] - ریشه های قدرت، ثروت و فقر - با دو فرمت word و pdf شامل فایل word و pdf در قالب 53 صفحه ------------------------------ کتاب چرا ملتها شکست میخورند با عنوان اصلی «why nations fall: the origins of power, properity and ... ...
دوستان روشی که در پکیج قرار دادیم یه ترفند فوق العاده عالی و پر بازده برای کسب درآمد از اینترنت می باشد،با اطمینان می گویم که هیچ یک از شماها که مثل خودم هزاران بار سراسر اینترنت و تمام سایت ها رو گشتید تا راهی برای کسب درامد پیدا کنید این روش ها را امتحان نکردید. اگر دنبال ... ...
توجه توجه نخونی مطمئن باش ضرر میکنی ما برای شما پیشنهاد ویژه ای داریم آموزش ویدیویی رفع مشکلات روزمره گوشی های اندروید و کسب درآمد بعد از یادگیری با سلام خدمت شما دوست عزیز دوستان قصد ندارم با نوشته های تحریک آمیز برای خرید محصولات وقت شما را بگیریم پس سریع ... ...
امروزه کمتر کسی پیدا میشود که از ارز دیجیتال و فارکس نشنیده باشد و قطعا این یک فرصت استثنایی برای ما ایرانیان است که بتوانیم درامد دلاری داشته باشیم . ولی اگر با اصول کار و تحلیل ها آشنا نباشیم ممکن است سرمایه ما از دست برود. ولی با پدیدار شدن هوش مصنوعی دیگه نیازی به یاد ... ...
دانلود جزوه و حل المسائل الکترونیک 1و2 - pdf - بر اساس کتاب دکتر میر عشقی شامل: جزوه کامل الکترونیک 1 و 2 و حل المسائل جلد اول + حل المسائل جلد دوم مبانی الکترونیک نوشته دکتر سید علی میر عشقی جزوه و حل المسائل جلد 2 به صورت دست نویس و با کیفیت و خوانا می باشد. حجم ... ...
دانلود خلاصه کتاب روانشناسی رشد لورا برک 1و2 pdf+ppt این بسته شامل: 1- خلاصه کامل کتاب 84 صفحه به صورت pdf 2- هدیه ویژه: فصل اول و دوم و سوم به صورت پاورپاینت فصل اول: روانشناسی رشد کوذک 55 صفحهفصل دوم: مبانی ریستی و محیطی 66 صفحهفص سوم: رشد پیش از تولد،تولد،و نوزاد، ... ...
دانلود خلاصه کتاب منطق 1 - احد فرامرز قراملکی- الهیات پیام نور-pdf به همراه10 دوره نمونه سوال ... ...
حل المسائل کتاب طراحی مکانیکی اجزای ماشین انسل اوگرال ANSEL UGURAL این فایل دارای حل المسائل و کتاب مربوطه می باشد تعداد صفحات : 323 + 1008 فرمت : pdf زبان : لاتین ویرایش: دوم عنوان لاتین :mechanical design of machine components نویسنده : انسل اوگرال ANSEL ... ...
با خواندن نمونه سوالات آیین نامه رانندگی 1400 نیاز به جزوه دیگری برای شرکت در آزمون آیین نامه ( اصلی) ندارید. این مجموعه از منابع بسیار معتبر جمع آوری شده که در آزمون های سال ۱۴۰۰ برگزار شده است، لازم به ذکر است پاسخنامه تمامی سوالات به رنگ سبز⬅✅ (تیک خورده) مشخص شده است. ... ...
دانلود خلاصه کتاب طراحی آموزشی - PPT - به صورت پاورپوینت دانلود خلاصه مباحث طراحی آموزشی در قالب پاورپوینت مناسب برای: مطالعه سریع شب امتحان تدریس در کلاس * * * * * * * * * معرفی اجمالی: برخی از مطالب مطرح شده در پاورپوینت: تفاوت اموزش و یادگیری مراحل انجام ... ...
دانلود فایل فلش فارسی NOKIA 1800 RM-653 ورژن 06.51 ... ...
** برنامه برگزیده کافه بازار ** ... ...
به زبان خیلی ساده،مشاغل اینترنتی، کارهایی هستند که به زمان و مکان خاصی وابسته نیستند و در بستر اینترنت و اغلب بهصورت آنلاین انجام میشوند. در این دسته از مشاغل، بدون اینکه مجبور باشید از خانه خارج شوید، یا موظف باشید در تایم و محل معینی کار کنید، میتوانید از طریق ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفتانگیز ارزهای دیجیتال قدم بگذارید، انواع مختلف آنها را بشناسید، با نحوه کار آنها آشنا شوید و با سرمایهگذاری هوشمندانه در این حوزه، به سودآوری و کسب ثروت برسید! ارزهای دیجیتال، نوع جدیدی از داراییهای دیجیتال هستند که بر پایه فناوری ... ...
با این راهنمای جامع، به دنیای شگفتانگیز تبلیغات ویدیویی قدم بگذارید، انواع مختلف آن را بشناسید، با اصول و مراحل ساخت و انتشار ویدیوهای تبلیغاتی آشنا شوید و با استفاده از این ابزار قدرتمند، به برند خود رونق ببخشید و فروشتان را به طور چشمگیری افزایش دهید! تبلیغات ... ...
دانلود خلاصه کتاب آموزش و پرورش کودکان استثنایی + 15 دوره نمونه سوال با جواب به همراه فلش کارت نکات مهم pdf دانلود خلاصه کتاب آموزش و پرورش کودکان استثنایی تالیف عبدالله بنی هاشمی، حسین غلام زاده صفار منبع رشته علوم تربیتی پیام نور شامل: خلاصه کتاب کامل و ... ...
محتویات: شش فایل شامل 1200 سوال مهم آزمون های استخدامی در دروس زیر است: 200 سوال کامپیوتر + پاسخنامه 200 سوال زبان انگلیسی + پاسخنامه 200 سوال معارف اسلامی + پاسخنامه 200 سوال زبان و ادبیات فارسی + پاسخنامه 200 سوال ریاضیات عمومی و آمار + پاسخ تشریحی 200 سوال هوش ... ...
دانلود حل المسائل تحقیق در عملیات فردریک هیلیر Frederick S. Hillier تعداد صفحات: 1099 زبان: لاتین ویرایش : نهم فرمت: PDF عنوان لاتین: Introduction to Operations Research نویسنده: فردریک هیلیر - Frederick S. Hillier ... ...
دانلود مجموعه اندیکاتورهای [ PZ - PZ indicator for MT4 AND MT5 ] + Expert collection | برای متاتریدر 4 و 5 هشدار: بازارهای مالی دارای ریسک هستند و این فروشگاه در قبال آموزش، نحوه استفاده و نتایج ترید شما، هیچ گونه مسئولیتی نخواهد داشت. مجموعه اندیکاتورها شرکت PZ یکی از ... ...
این بسته شامل نمونه سوالات آزمون ادواری فنی و حرفه ای است که توسط سایت ما به صورت کلی جمع آوری و در اختیار شما عزیزان قرار گرفته است سوالات تئوری : ۱- شامل 25 عدد سوال تستی با پاسخنامه تستی و از سری سوالات آزمون نقاشي كارگران ساختماني درجه 3 فنی و حرفه ای (۱ دوره) ۲- ... ...
آیه الکرسی با فرمت eps مورد استفاده هنرجویان و معرق کاران و برش لیزر و cnc با کیفیت بسیار بالا و رعایت اصول خوشنویسی خط ثلث ... ...
فروش قولنامه یااجاره نامه رسمی املاک به صورتword,pdf ... ...
سلام دوستان عزیز تمپلیتی برای شما آماده کرده ایم مربوط به رژ لب این تمپلیت قابلیت تغییر را دارا می باشد شما می توانید با استفاده از فتوشاپ فایل این تمپلیت را باز کرده و اقدام به تغییر کنید با تشکر ..... ... ...
دانلود فایل فلش فارسی NOKIA 700 RM-670 ورژن 113.010 ... ...
دانلود فایل فلش Nokia 6600f Rm-325 ورژن 06.20 ... ...
فایل سوره مبارکه الفاتحه با فرمت eps قابل اجرا در کلیه نرم افزارهای گرافیگی ، کورل دراو فتوشاپ ایلاستریتور جهت هرگونه نظر و پیشنهاد و سفارش فایل با شماره 09123042569 تماس حاصل نمایید. ... ...
دانلود فایل فلش فارسی NOKIA C2-01 RM-721 ورژن 11.40 ... ...
دانلود جزوه و خلاصه کتاب روش های محاسبات عددی - جواد وحیدی و صابر قاسم پور - مهندسی - pdf به همراه 15 دوره نمونه سوال دانلود خلاصه جامع کتاب روش های محاسبات عددی تالیف جواد وحیدی و صابر قاسم پور منبع رشته های مهندسی شامل: خلاصه و جزوه + 15 دوره نمونه سوال به همراه ... ...